بدانکه خداوند تعالی در معده چهار ملک آفریده است ملک اول جاذبه و نام دوم ماسکه و نام سیوم هاضمه و نام چهارم واقعه است اهل حکمت این چهار چیز را چهار قوه می گویند و صاحب شریعت چهار ملک میفرماید عمل جاذبه اینست که معده هر چیز را بخود کنند
انجام
و نفس حیوانی را بغیر از این خادمان که گفتیم دوازده خادم دیگرند چنانکه ده حواس اند ظاهری و باطنی و یکی شهوت و دیگری قوت غضب و روح حیوانی یا خادمان خود خادم روح انسانیت
بدانکه طبقه ذاکران چهارست و تا سالک بطبقه چهارم نرسد از فکر بی بهره و نصیب باشد و چون بطبقه چهارم رسد انگاه فکر نقاب از روی بردارد و سالک بجمال فکر رسد
انجام
گفت قصد باید کردن تا زحمتی حادث نشود پدر مجنون حجام اورد تا قصد کند مجنون فصاد را گفت ساکن باش تا لیلی را خسته نکنی زیرا که مجنون همه لیلی میدید و لیلی را میدانست و خود را نمیدید و نمیدانست این بیان وحدت اهل توحیدست
فاتحه الکتاب و آيه الکرسي لايقرا هما عبد في دار فتصيبهم في ذالک اليوم عين انس و جن فرع عمران بن حصين جامع الصغير
انجام
و في الغنيه الصلوه علي النبي صلي الله عليه و سلم في الاوقات التي تکره الصلوه فيها و الدعاء و التسبيح افضل من قراءه القرآن انتهي و لعله لان القرآن رکت الصلوه و هي مکروهه فالاولي ترک ما کان و کنا لها بحر الرايق
ای شجاع و المشایع اللاحق و ماتت الشیعة الدین شایعوا علیا علیکم علی قتال طلحة و الزبیر و عایشة و معویة و الخوارج
انجام
و ان تفاضلا و هذا واضح کما ترا و [...] هذه الجملة ثم کتاب المنیة و الأمل و الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و اله و سلم تسلیما طیبا مبارکا فیه و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظیم
و الحمدلله الذي [...] [...] و جعل منهم [...] ظاهرین و الصلوة و السلام علی محمد خاتم النبیین [...] و بعد فانه لما کان في علم التاریخ فواید [...] و عبر نافعه
انجام
ذلک أن نکون عقاید معصیة مائة جزء سوی صدرت من أهل البیت ام من غیرهم و [...] بعض البطاقات
این اثر به امجد علی شاه تقدیم شده ، ظاهرا منظور حاکم اوده که پس از پدر خود واجد علی شاه در سالهای 1263 - 1272 بر اوده حکومت میراند و این اثر باید در بین این سالها ساخته شده باشد
بدانکه اول چیزی که حق سبحانه و تعالی بیافرید عقل بود قوله علیه السلام اول ما خلق الله تعالی العقل و عقل را سه معرفت کرامت گردانید اول معرفت خود دوم معرفت حق تعالی سوم معرفت احتیاج او بحق تعالی و از هر معرفتی چیزی در وجود امد
انجام
و چون سالک بدین مقام رسید بیابان اجسام را بتمامی قطع کرد و حجت ظلمانی را رفع گردانید و از هفتاد هزار حجاب که روایت کرده اند که مصطفی صلی الله علیه و سلم فرموده است که میان بنده و حق است از نور و ظلمت تمامی حجب ظلمانی مرتفع گردانید
بدانکه در تمهید معذرت چند قصور ادراک و عبارت اکابر علماء بحث و فکرت تصریح کرده اند که بطریق تأمل و نظر و مباحثه حقایق اشیا و احوال انرا بر سبیل اجمال توان دانست بر سبیل تفصیل نتوان و برین معنی بمثالی [...] کرده اند که بمشاهده معلومست
انجام
و ممکن در این حیات بعضی از اصحاب ریاضت را که از بدن بکلی مخلع شده اند لمعه از ان مرتبه چون برق خاطف ظهور کند و اشارت ایشان بتوحید از انجا ناشی گردد
در بیان مراتب بدانکه هیأت و قابلیات آئینه ذات و صفات حقیقت و خاصیت آئینه انست که عکس ازو ظاهر شود بر مقتضی او ظاهر شود چنانچه در آئینه کج عکس نماید و در طولانی طولانی و در بزرگ بزرگ و در کوچک کوچک و در آئینه مقعر خورد و در محدث بزرگ و ساکن در آئینه متحرک متحرک نماید و
انجام
نه وصفی و جهتی دیگر باشد یا هر چند تأمل کنی و ادراک این وصف کنی اخر الامر منتهی توصیفی شود و محض ذات ان مدرک نشود و این معنی را در تفسیری که در بیان علم تحقیق کرده چرا که فکرت ترتیب امور معلومه است تا مؤدی شود بمجهول
پس بدانکه امهات عوالم یعنی کلیات ان پنجست که حضرات خمس نیز خوانند اول عالم غیب مطلق حقایق مجرده و معقولات صرفه است دوم عالم شهادت مظلق در مقابل غیب مطلق و ان عالم محسوسی است از محدب فلک الافلاک که عرش مسما نیست تا مرکز خاک و میانه عالم غیب و شهادت
انجام
و اگر کسی گوید که عرش با فرش پیش چشم شهود عدم صرف در خیال وجود نیز است باشد و دلیل او کل شی هالک الا وجهه و هیچ تناقض نباشد و اعتدال از طرفین انحراف دور است اینست که جهان بر توست از رخ دوست جمله کاینات سایه اوست
هر ان چیزی که در عالم عیانست چو عکسی ز آفتاب ان جهانست
