قال القاضی الامام الحفاظ شیخ العراقیین امام الحرمین سیف الدین ناصر السنه ابو زکریا یحیی بن ابراهیم بن احمد السلماسی رضی الله عنه الحمد لله علی نعمائه و الشکر له علی
انجام
و اصل العدل التوحید و کسری کان مجوسیا فلایلتفت الی مثل ذلک والله اعلم و تمت بحمدالله و منه و الصلوه علی رسوله محمد و آله و السلم
بنا بر گفته مؤلف در دیباچه این اثر ترجمه فارسی کتاب ابو حامد غزالی در تفسیر سوره یوسف ، کتابی در تفسیر سوره یوسف بنام (بحر المحبه فی اسرار الموده) در کشف الظنون 1/ 166 و ایضاح المکنون 1/ 83 و هدیه العارفین1/ 83 به احمد بن محمد غزالی طوسی درگذشته 520ق. نسبت داده اند ، طبق نوشته خان بابا مشار در چاپی عربی 118 اثری بدین نام و موضوع از مجد الدین ابو الفتح احمد بن محمد غزالی طوسی در تهران و بمبئی به چاپ رسیده ، ولی در این نسخه مترجم تفسیر سوره یوسف را به ابو حامد غزالی معروف نسبت داده ، در چند نسخه دیگر همچون نسخه کتابخانه ملی شماره 2211/ع که در فهرست آن کتابخانه ج 11 ص 534 معرفی شده نیز بحر المحبه از آن ابو حامد غزالی دانسته شده ، والله اعلم.
آغاز
الحمد لله الذی انزل احسن الکلام علی احسن الانام و قص فیه احسن القصص
انجام
من الرحیم الرحمن و سلم تسلیما کثیرا و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین
الحمدلله رب العالمین و الصلوة و السلام علی محمد و آله اجمعین فصل فی الحساب المنجح اعلم انه لو ارادت ان تعرف الحساب المنجح فاعلم ان له اصلین الاول ان تعلم الحساب متعلقة علی الارقام السبعة و العشرین
انجام
فاطرح منه تسعة تسعة فما بقی فاکتبها فی الحاشیة ثم اطرح من المبلغ تسعة تسعة فما بقی (؟) متساویا فصحیح و الا فتدبر و الله اعلم
یجب لدیه امل الآملین و لا یضیع عنده العاملین و الصلوه علی خیر خلقه محمد و آله و الطیبین و حسبنا الله و نعم الوکیل سوره فاتحه الکتاب
انجام
الخناس یعنی یخنس فی قلب آدم اذا ذکر الله یعنی ما یوذی الیهم ابلیس من الجنه و الناس یعنی اعوذ من شر الجن و شیاطین الانس کما قال و کذلک جعلنا لکل بنی عدوا شیاطین الانس و الجن یوحی بعضهم الی بعض زخرف القول غرورا تمت
[...] معموله ما حسبی و هو الخیر و [...] و الاعرج [...] المشهور ان مذهب البصریین اضماء القول [...] الکوفیین آجرا الاذان مجری القول
انجام
نفس الرحمة و یکون فاعل الذکر غیر مذکور لقضا و التقدیر ان ذکر الله رحمته عبده و قیل بل ذکر مضاد الی فاعله علی الاتساع و یکون عبده منصور با[...] لذکر و التقدیر الی ذکر الرحمه عبده فجعل الرحمه
بدانکه انواع حساب چهار است احاد و عشرات و مات و الوف بعد ازین مکرر شود چون عشرات الوف و مات الوف و الوف الوف احاد یکی تا بنه باشد و عشرات از ده تا نود و مات از صد تا نه صد
انجام
همچنین سه در صد چند باشد جواب سه را در سه گیر و سه صد نیز سه را در سه ضرب کنی نه شود هر یکی را هزار گیر نه هزار باشد و قس علیه اللیلة و الله اعلم
داستان پادشاه سراندیب که عارض پادشاه نام داشت به نثر و گاهی اشعاری نیز بمناسبت در آن یاد شده ، در صفحات نخست و آخر نسخه نوشته شده کتاب احمد جام ، در اشعار آن نیز نامهای جامی ، احمد جامی و احمد دیده میشود ، ولی نباید از احمد جام معروف به ژنده پیل عارف نامی قرن ششم باشد چون در این داستان از مولوی و شمس تبریزی سخن گفته شده
آغاز
اما راویان اخبار و ناقلان آثار و محدثان داستان کهن ...که خدای تبارک و تعالی شهری آفریده است که آن شهر را سراندیب میگویند
