فصل در توابع منادی است و ان بر چهار قسم است بدل و معطوف [...] حکم مندای مشتقل دارند و [...] اگر اضافه معنویه شدند یا متبوعشان معرب شد منصوبند و الا بس از برای تو است خیار در رفع و نصب
انجام
در او در او ده لغت است و ان اب و ام ان شش قسم مذکور و قلب کردن یا را بتاء مکسوره و مفتوحه و مضمومه و با الف
تقدیر فعل بجهت اصالت در عمل و اختصار به از وصف و مصدر است زیرا که وصف محتاج بمبتداست و مصدر بخبر و مقدما مقدر میشود بملاحظت تقدیم عامل موجزا بجهة افادت حصر و مقدر یا عام است
انجام
مثل مهموز اللام که مشتبه بناقص میشود مشتبه بمثال شود و لیکن در اجوف و مثال مفاعله ادغام و ابدال نشود چون قوول دووری تا مشتبه بتفعیل و افعال نشود
فایده در وصف تلبس بمصدر معتبر است و در اسم مکان و زمان و آلت و اعداد للمبدء لا وجوده فایده موضوع له وصف ذات وصف هر دو است و در مصدر صفت است فقط و در اسم عین ذات فقط
انجام
و گاهی حرف مستقل و ضمیر مشتبه بحرف جزء کلمه شوند چون امد و [...] و ان و گاهی حرف اصلی بحرف شوند چون اکلن و کثیرن و کن و قی علی هذا ما لم یکتب
بدانکه مفرد مذکر غایب اگر ثلاثی است ثلاثی مجرد است و اگر رباعی است اگر در اولش همزه است از باب فعل است و اگر دوم است الف است از باب مفاعله است و اگرسوم است تضعیف است
انجام
و ادغام مثلین متحرکین در یک کلمه که اشتباه نشود و مدغم دیگری و حرکت عارضی ملحق و در اول کلمه و چون حی و استقر نباشد واجب است
در لغات مثلثه علی ترتیب العجمة بتقدم الفتح ثم الکسر [...] تمام و مفاصل [...] کردن بند شدن و بالتا طایفه اثر اثر کردن دنباله جای [...] ال صورت عهد عقار الباء بر بیابان و نیک نیکی کند
انجام
الهمزة او ما و الا فشرطه الصلة لال خلاقا للکسائی مضاف بسوی علم دیگر بوده باشد و ثانی صورت مفرد معرفه باشد و مکرر شود و بعد از ان الحی مذکور باشد در اول دو وجه رواست
من عمل الأجفان فیض دموعها فصار لها فی الوجنتین رسوم
جری القدر الجاری علی ببعدکم و قد اورثنی من بعد السرور هموم
و صیرنی مضی الفؤاد معذبا و قد کنت فی ماضی الزمان علیم
انجام
جفنی و جفنک فی تجنیس فعلهما توافقا بین سفاح و سفاک
سفینة الصبر فی بحر الدموع رست فقال جفنی بسم الله مجراک
بلغت رشدی و ما ادرکت منک منی و احیرنی فی بلوغ قبل ادراک
ما قاله الشیخ مغامس یمدح علیا (ع) و هذا شرح القصیدة و قال ایضا یمدحه علیه حدثنی من اثق به قال کان الشیخ مغامس رحمه الله تعالی قد اتخذنی کالولد و کان بی برا شفیقا
انجام
لقد حاولت قربک و التدانی فلم ادرک بما حاولت حاجی
و لجت فی الغرام علیک نفسی فما اغنی اهوای و لا لجاجی
در شهادت سید الشهداء مجلس پانزدهم در بعضی از وقایع بعد از شهادت در کربلا قدمتین ذوالجناح بجانب خیمهای اهل حرم و ریختن اهل کفر بسر اوقت امام محترم و برخی از قضایای آن وادی پرمحبت و غم
انجام
و آل ابی سفیان را ستایش و آل ابیطالب را مذمت بسیار نمود و هذیان چند در بیان ابطال امام حسین (ع) و حقیقت یزید گفت امام زین العابدین (ع) خود را نتوانست نگاه داشت و گفت ای شامی بد خطیبی بوده ای تو خدا را بخشم آوردی بجهة خوشنودی
مصنف کتاب شخصی بود که قامت [...] بزیور کمالات آراسته و بحلیه دانش و فضائل متحلی اصلش از اهل فرانسه [...] در فضل و حکمت فرید ایام خود و از اجله فضلای آکادمی فرانسه بوده است
انجام
و همچنین مارو کشان نیز مورد صله موفور هستند در حالت صحت و مرضشان کمال مهربانی و لازمه پرستار برد مرعی میدارند و در غیبت ایشان مراقبت امر معاش و مواظبت احوال عیال و اطفال
بیش قرار [...] گردانیده روز بروز متوجه احوال او بود روزی کانکو از روی علم اخترشناسی نظر بر مستقبل احوال او انداخته و انچه سوال دقت کشیده از روی احکام چنان نمود که حسن پادشاه با نام و نشان خواهد گوید
انجام
بیش قرار [...] گردانیده روز بروز متوجه احوال او بود روزی کانکو از روی علم اخترشناسی نظر بر مستقبل احوال او انداخته و انچه سوال دقت کشیده از روی احکام چنان نمود که حسن پادشاه با نام و نشان خواهد گوید
مخفی نماند که در جدول چهارم از دایره مبارکه جنة الاسماء بجای ایه شریفه او من کان میتا فاحییناه هرگاه ایه دیگر که نوزده محرز باشد مناسب هر مطلب یافته شود وضع نماید همان مطلب بحصول پیوندد
انجام
بسره و بشأن الذی لکم عندالله بینکم و بینه سل الله تعالی بحجج طلبتی و اجابة دعوتی و کشف کربتی و ادع بما اجبت فاته یقضی انشاء الله تعالی
علی بن محمد علیهما السلام الا اعتنی به علی قضاء نوافلی و بر اعوانی و کماله طاعتک و اسئلک اللهم بحق ولیک الحسن ابن علی علیهما السلام الا اعتنی به علی امر اخرنی
انجام
ثم نشکره ثم نصلی علی النبی (ص) ثم نذکر ذنوبک مقر بها ثم نستغفر منها هذا جهة الدعاء و عنه (ع) اذا دعوت الله فجده قلت کیف امجده قال
دو اسم را نقش کند و با خود نگه دارد و بر ذکر آن مداومت نماید قوت و شوکت وی بسیار شود بمثابه که هر چه راه رود مانده نشود و بر همرهان سبقت گیرد و حامل این دو اسم همیشه تندرست و صحیح المزاج بود و اگر این دو اسمرا نقش کند بر موم و بر سر مریض بندد صداع و سایر امراض راس را نافع بود
انجام
و اگر شرایط آن کما ینبغی بجای آورده باشد مسخر وی شود همه عالم باذن الله تعالی فصل ششم در تحصیل قوت تصرف در عالم و دفع امراض و خلاصی از حزن و حبس البدیع البصیر البر الباری الباسط الباطن
قوه ادراک معقولات و تمکن از تمییز و رؤیة است که بدان جمیل از قبیح و مذموم از محمود باز شناسد و بر حسب ارادة در ان تصرف کند و بسبب این قوت است که افعال او منقسم میشود بخیر و شر و حسن و قبح و او را وصف میکنند بسعادت و شقاوة
انجام
مردم از بسیاری سخن بی فایده او و از اخباری که کند بچیزی که از ان [...] نبود بشناس و بدانکه کسی که در شر غیر خود اندیشه کند نفس او
ح جزئا خارجیا و لا یحمل الجزء الخارجی علی الکل و انه توهم فی نحو المادة و الصورة و دلالة التعریف علی جزئیة العمل مما اعترف به نفسه فی الحاشیة التالیة و یمکن ان یقال ان ما سیذکره م ن من جزئیة العمل للحکمة
انجام
و جمیع المعلومات من حیث انها معلولات فلا تحصل العلل الغیر المتناهیة من حیث انها علل و لا المعلولات الغیر المتناهیة [...] و ان ارید ذوات العلل و المعلولات فهما
بدانکه مشهور میان علمای امامیه آنست که در احکام مستحبه و مکروهه در مواعظ و قصص در اخبار ضعیفه عمل میتوان نمود یعنی هرگاه حدیث ضعیفی دلالت کند که فلا تحکم سنت است و کردن آن موجب ثواب است یا فلان امر مکروهست
انجام
بنحوی بر زمین زد که استخوانهی او خورد شد و خواست او را بکشد و هر چند خواست دست بردارد برنمیداشت تا اخر عمر او را بخدا قسم داد حضرت او را رها کرد و سلمان الا لعنه الله علی القوم الظالمین و یعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون
بمعراج بردند منازل و مراحلی طی میکرد وچنان غرق دریای شوق و محبت الهی بود که اصلا از عالم و ما فیها خبر نداشت و چندین هزار عجایب و غرایب ملکوت سماوات بر وی عرض کردند که التفات بهیچ چیز نکرد تا بنزدیک سدرة المنتهی رسید
انجام
و از اندام ایشان بیرون آید خوشبوتر از مشک و گلاب که اگر یکقطره از آن عرقها در این جهان افتد تمام جهان بوی خوش گیرد گفت صدق یا رسول الله دیگر خبر ده مرا که در بهشت چند و چوست حضرت فرمود که چهار جویست که مدام روانست
مثالش ابوالعباس گوید معذور کن ای شیخ که گستاخی کردم زیرا که غریبم من و مجروحم و خسته خفچه بوزن کفجه در نسخه حسین وفایی شوشه زر باشد خفیده [..] بوزن شنیده بمعنی خفه شده باشد و در ادات بمعنی عطسه زدن باشد
انجام
لورآور بوزن زورآور دبه بزرگ باشد لاله سار نام مرغیست خوش آواز شاعر گوید پراکنده با مشکدم سنگخوار خروشان بهم سارک و لاله سار لوکر بضم لام و فتح کاف نام شهریست
موجود است و از روی حقیقت انبیاء و رسل ازو دارند هرچه دارند مصراع [...] از فضائلش بشنو که یکی از ان شجاعتست و آن تا بحدی بود که لو تظاهرت الخلایق لما ولیت عنها اگر همه خلائق هم پشتی کرده قصد سر من کنند
انجام
و اگر عزت و حرمت جوید ازو جوید عزیز آنست که [...] و سلطان آنکه سلطنت و ممکلت ازو خواست چنانکه سلیمان گفت و قد [...] ملکا [...] من بعدی [...] سلیمان از [...]
یعنی غزال در اینجا اسیر خواهد شد حضرت فرمود ایدوستان ای هواداران این حسین است که امروزلوای فتح برپا کرده و آب از برای شما آورده در صحرای کربال به بلا از هجوم تشنه گان و ظلم لشگر اعدا شکسته است خواهد خورد
انجام
جایزه قصیده خود گرفته بجهة شرافت هر دیناری را بعد دینار خریدند در آنوقت فهمید که [...] چگونه بوده است مرویست که دعبل را کنیزی بود که بسیار علاقة با او داشت آن کنیز بود که [...] دعبل از مشاهده آن حال پریشان خاطر شد ناگاه شبی بخواطرش آمد کدام راه
بسم الله و صلی الله علی محمد و اله و افوض امری الی الله ان الله بصیر بالعباد فوقه الله سیئات ما مکروا لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین فاستجبنا له و نجیناه من الغم و کذلک ننجی المؤمنین
انجام
استغفر الله العظیم استغفر الله استغفر الله العظیم الذی لا اله الا هو
امیرالمومنین بقبرستانی عبور میکند میفرماید یا اهل الزنیه و یا اهل الخرمنه اما الدر فقد سکنت و اما ازواج فقد نکمت و اما الاموال فقد قسمت هذا ما عندنا فما کم الحدیث یعنی [...] کسانیکه در زیر خاکها خوابیده اند و در غربت مسکن کرده اید
انجام
این عمل جایز نیست از برای تو [...] برای یزید پس یزید در غضب شد و کف [...] بخدا قسم که این عمل جایز است از برای من فرمودند یزید بخدا قسم که این عمل را از برای تو جایز ندانسته است مگر اینکه از ملت ما بیرون سوی
کم طالع باشد و شور دست بود با هر که [...] کند مکافات آن آخر دشمنی [...] عسل بر دهان مردم و خیش و اقدام گذارد
انجام
ماه نو را بر [...] شمشیر ابداد نگاه کند شانه سر خود را هم بکسی ندهد موی سر خود را هم در راه نیندازد که با او جادو کنند و در سختی و رنجوری ضعف [...] سه قران هم از طالعت گذشته است
لا مزید لاحدهما علی الاخر خلافا للجلی فیتبع الام الا الشرط کیفره من الحیوانات و اجیب بالفرقفان النسب مقصود فی الادی و تابع لهما بخلاف غیره و فیه نظر و لو اشترط احدهما الانفراد به
انجام
مفتاح تقبل [...] منفردات و منضمات فیما یعسر اطلاق علی الرجال غالبا کالولادة و الاستهلال و عیوب النساء الباطنة و نحوها المسیس لحاجة و للنصوص
هر چه تمام [...] پذیرفت و صحیفه منیفه لوامع الشمس باشعه اشعار لطایف آثار انوار احکام سنین [...] بر عالمیان چون روز روشن گردانید و [...] دفتر مناهج الزهره مباسم احکام موالید
انجام
و این باب نیز در اختیار اعتباری تمام دارد و چون نیک حال و قوی باشد سعادت زیادة گرداند اما چون بد حال و منحوس بود احتراز باید کرد از اعمال که در آن باب مذکور است و درین باب جدول نهاده شده و هو هذا
