الواجب وجوده الح لما کان المفهوم منحصرا فی الواجب و الممتنع و الممکن و کان وجوب الوجود منبع جمیع صفات الکمال و مستتبعها علی ما تبین فی موضعه و کان امتناع النظیر و امکان الغیر لاستلزامها وجوب الوجود متصفین بهذا المعنی ایضا اورد هذه الصفات الثلاثة فی هذا المقام...
انجام
یخرج اعتقاد المفکر و{...}علی سبیل بحزم و مطابق للواقع {...}یکن ثابتا لانه یمکن ان یزول بالتشکیک و تصور الطرفین ای و ان کان تصور طرفیها بالکسب و النظر و یسمی الاولیات بدیهیات ایضا الخمریات سیاتی یعنی انها حمرای کالیاقوت قوله سیاته اسم فاعل للمبالغة.
و لا حاجة الی ابطال التداخل بعده انتهی اقول یمکن ان {...}الاقسام الثلثة المحتملة علی تقدیرک الوسط حاجتا سطرتین عن التماس شاء علی ان هذا التقدیر لازم مذهبهم لان ترکب الجسم من اجزاء لا سحری لا یتصور الا بان کان طرفان وسط...
انجام
شی لا یتوقف علی ثبوت شی من الطرفین و معلوم انه لیس المراد الحکم السلبی اذ لیس کلام الامام فیه و{...}علی العذول او علی عدم الملکة لم یصح الکلام ایضا ضرورة عدم توقف العمی {...}علی تحقق {...} و فیه نظر لان الشی المسلوب عنه اقول قدم ان حیثیة {...}و هی الخصوصیة المذکورة ...
من اجزاء لا نهایة لنا و هو محال لانّ کلّ عدد متناه کان او غیره فالواحد موجود فیه فاذا اخذنا مما نیة اجزاء بحیث یکون في کل جهة حجم یحصل جسم متناهی الاجزاء و حینئذ یکون نسبة حجمه الي حجم سایر الاجسام ...
انجام
ینطبق مرکزه علي مرکز العالم و مضاف و هو الماء بارد رطب و کان من حقّه ان یحیط بالارض الّا انّه لما حصل في عض جوانبها تلال و وهاد بسبب الاوضاع و الاتصالات الفلکیّة سال المآء بالطبع.
فائدة الفرق بین الزمان و الدهر و السرمد ان الزمان ظرف المادیات و الدهر ظرف للمجردات کالعقول فانها مجردة عن المادة العنصریة
انجام
و فوق الزمان الدهر لانه کالحسد للدهر و لهذا صار ظرفا للمجردات کالعقل و النفس و هذه لا تتصق باولیة و اخریة لشدة لطافتها فلا یقال ان العقل له اول و اخر و ظرفه الذی هو الدهر مسئلة فی اللطافة و السرمد الی الدهر فی اللطافة کالجسد بالنسبة الی الروح
نویسنده کتاب برخی کتب مهم فلسفه را خلاصه کرده و نکاتی که به نظرش مهم بوده را به متن اصلی افزوده . نکارش کتاب به صورت نا مرتب می باشد و شامل کتابهایی مثل الاسفار الاربعه، الحکم العطائیه، روضه الطالبین، آداب طالب الحکمه ، الشفاو المبداء و المعاد می باشد.
آغاز
بسم الله... اما بعد فهذه شذرات ذهبیه من الموسوعه التی وضعها خاتمه المحققین و بهجه المدققین العلیم العلامه و البحر الزاخر الخضم التحریر البحر الفهامه المعروف بصدر الدین رحمه الله و رضی عنه و آمین من کتاب الاسفار الاربعه
انجام
الاقتناع بعلم الحمد لله مصیبته ظاهرا و باطنا صورته و معنویه ظاهریه و حقیقته و [...] فی القلب و صمم سویرا الفواد من جمع المصائب الدنیویه الدقینه
فیمکننا انه ناخذ تلک الماهیه کلیه و یمکنه انه یوجد لها جزئی آخر لذاتها فانه لو لم یکن ذلک الجزئی لکانه اما ممتنعا او راجیا لاجائز انه یکون وجوده ممتنعا و الا لنا امکن وجود شی منه تلک الجزئیات
انجام
موافقا للخـ... فما تم الاولیا بجرار یکونه[...] و ملاله حتی یکونه الختم موافقا للبدر من هذا خص الختم بالمهدی و افاقاته ختم الولایه و النبرء و الرساله و با[...]
ان وجود النفس الانسانیه امر فطری لانها معلومه لکل انسان بالعلم الحضوری و الکاسب و النکتسب هو العلم الحصولی ف لایحتاج الی دلیل و اسم النفس و ال علی مدلولها کما قال الحکیم ارسطوطالیس
انجام
فناء و فی المعرفة الکاملة و العلم التام فیکون ذلک منتهی به [...] و انهم بربهم و لله الحمد رب العالمین
الحمد لولیه و الصلوة و السلام علی نبیه و اله اما بعد فهذه مقدمة تشتمل علی معرفة اصول الطبایع من فنون الاصل فی باب الحکمة فادناه عن قشور الخدع و التداهیش و سهل لنا بجوده وسعة لطفه و فضله ما توعر
انجام
اعمل تنحج و الدلیل علی تدبیره و الآخر لیس الا بماء البارد الرطب لان به التبییض و به التحمیر و به التزویج الذی هو بین الروح و الجسد فاتم الابیض للجوهر الابیض و الاحمر للجوهر الاحمر فافهم ترشد
العلم الطبیعی من حیث الحرکة و السکون و لما اورد علیه ان الحرکة اذا کان قیدا للموضوع لا یجوز ان یبحث عنه فیه لان الاعراض المبحوث عنها هی التی تعرض للموضوعه بعد تمامه و القید من تمامه
انجام
قوله لو لم یکن له اتصال لم یکن جوهرا متصلا اقول ظاهره [...] مراده ان الاتصال المطلق من لوازم مهیة الجوهر المتصل بحیث لو
کتابی در بیان عالم مثال به فارسی و عربی، نسخه آن از دو طرف افتادگی دارد و دانسته نیست از کیست ، در آن از غزالی ، شیخ الطائفه ابو جعفر طوسی ، قاضی میر حسین میبدی ، فرید الدین عطار ، تفتازانی و دیگران یاد شده ، ظاهرا رساله مثالیه نوریه یا نوریه مثالیه بهاء الدین محمد بن علی لاهیجی از شاگردان ملاصدرا است ، البته رساله ای در همین موضوع و با همین تقسیمات بنام (فانوس الخیالل) یا (مثالیه) در الذریعه و بعضی فهارس از قطب الدین محمد بن شیخ علی لاهیجی معاصر محدث حر عاملی دانسته شده و آغاز دیباچه آن با آغاز دیباچه اثر حاضر برابر نیست و در این مورد تحقیق بیشتری لازم است ،بنگرید الذریعه : 16/ 100 و 19/ 77 و ملک : 1/ 535 و مرعشی : 18/ 94 و مجلس : 9/ 557)
اعلم انه بعد ما ثبت ان الواجب تعالی شأنه لوجد الممکنات قاطبة بالقصد و الارادة و انه عالم الازل بجمیعها بالعلم السابق علی الایجاد فلا تخ اما لن یکون هذا العلم بحضور المعلومات بانفسها عنده
انجام
و ان کان عالما بها لا کما هی من جمیع الجهات فیلزم جهلا من بعض ال[...] ایضا تعالی عن ذلک علو اکبر او ذلک لان تحصیل الحاصل انما یلزم لو کان علم السابق [...]
فعلیه خطی الوطأ التی بسطها ایقاظ من العجب الذی لیس بعجب ان الاستاد قدس سره افاد ان الصورة العلمیة الذهنیة هی الحقیقة الخارجیة [...] بنفی هذا الموطن بتلک الصورة و هی فی الخارج
انجام
من بیوت العنکبوت و الله اعلم بحقیقة الحال و حقیقة المقال و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله و اصحابه الی یوم الموعود و ان الله تعالی قادر علی احیائه و اماته کل موجود
الحمدلله رب العالمین الی اخره اللهم صل علی سیدنا محمد و علی اله وصحبه و سلم اللهم یا خالق هذا الیوم و مقدر ما فیه من الخیر و الشر و النفع و الضر افتتح هذا الیوم
انجام
اذا استولی اخذه منه و غیبته حتی بنظر الحقائق الربانیة فی دار الفردانیة و من هنا لی مع الله وقت لا یسعنی فیه ملک مقرب غیر ربی روح القدس [...] من روح الامر و روح المر من الله تعالی و الحمدلله رب العالمین
هر چیز که در خارج هست از لوازم هستی وی آنست که آثار مختصه وی بر وی مترتب گردد یا از ان قبیل است که در ترتب این آثار محتاجت بضمیمه که مادامیکه [...] نگردد ان آثار بر وی مترتب نگردد یا محتاج نیست بان ضمیمه بلکه ان آثار بی اشتراط انضمام امری مغایر وی مترتب میگردد از انچه محتاجست بضمیمه
انجام
و اگر نه آن معنی که ویرا دوام و ثباتی هست مرتبه ایست از مراتب چون مرتبه نبوت و ولایت و سلطنت و غیرها انرا مرتبتی گویند و الا مناسبت صفاتی و چون در حقیقت فعل و حال و مرتبه همه از قبیل صفاتند همه اقسام مناسبات را راجع بذاتی و صفاتی می توان داشت
در حدوث عالم مذهب اهل حق آنست که عالم محدث و مسبوق بعدمست و دلیل برین آنست که اجسام خالی نیست از حوادث و هر چه خالی نبود از حوادث محدث بود و ازین دو مقدمه لازم آید که عالم محدث باشد و دلیل برین که اجسام خالی نیست از حوادث
انجام
پس اگر معرفت این اصول محتاج بود بقول صادق دور لازم اید و این باطل است و اما معرفت فروع دین موقوفست بر قول صادق زیرا که در عقل هیچ طریق بمعرفت اعداد رکعات نماز و مقدار ایام صوم نیست
قاعده اول در تحقیق رویت بصری متقدمان حکماء در کیفیت رویت خلاف کرده اند جمعی از افلاطون نقل میکنند که او بران رفته که رویت مبصر است بآنست که شعاعی از بصر برون میرود و سطح مبصر فرو میرود
انجام
همچنانکه آئینه سبب ظهور افتاب شده وجود هرگز سوز افتاب متصف میشود و آیینه خود بنور افتاب محو و مخفی است
الموجود اما بحیث لا یتوقف علی شیء و هو الواجب سبحانه و تعالی او یتوقف و هو المکن شرح تصور ماهیة وجودي بدیهی است بدو وجه یکی انکه این تصدیق بدیهیست که چیزی ما موجود بود یا معدوم
انجام
مادام یکن شرع هرگاه چیزی از غیر خود اثری قبول کند و ان چیز را بقبول کردن ان اثر نسبتی باشد مادام که در قبول کردن ان اثر بود و این نسبت را انفعال خوانند
رحمة الله تعالی رحمة واسعة فی ابتدا طلب موضوع هذا العلم لما کان تمایز العلوم فی الفها بحسب تمایز الموضوعات وجهه الوحده [...] المطلوبه منها اولا و بالذات و [...] احاطه اجمالیة لمسائله المطلوبه هی الموضوع
انجام
هو عطف علی قوله تقارنه و ینبغی حمل کلمة او علی معی بل لیکون للامر اب عن الاول و قوله فالموجود هو دلیل علیه و قوله فانه لیس لانه اه دلیل علی قوله فیکون ینحو ما عارضا اه و قوله و مع
قال رسول الله صلی الله علیه و سلم اذا تحیرتم فی الامور فاستعینوا من اصحاب القبور اعلم ان تعلق النفس بالبدن تعلق یشبه العشق الشدید و الحب التام
انجام
الی هنا کلامه و یحتمل ان یکون المراد من اصحاب القبور فی الحدیث المذکور الاحیاء الذین امتثلوا امر النبی صلی الله علیه فسلم فی قوله موتوا قبل ان تموتوا فما تموتوا بالاختیار قبل موتهم بالاضطرار
مؤلف
أحمد بن سلیمان بن کمال الرومي، شمس الدین ابن کمال پاشا / کمال پاشا زاده المفتي الرومي مفتي الثقلین
الحمد لله وحده و الصلاة و السلام علی من لاننی بعده اما بعده فقد قال الله تعالی لقدار {...} باالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم النّاس باالقسط و انزلنا الحدید فیه بأس شدید و منافع للناس و لیعلم الله من ینصره و رسله باالغیب انّ الله قوی عزیز ...
انجام
و اما الفضة فاصلها الاوّل ذهب و لکن اعجزها الرودة و الیبوسة فابطنت فی باطنها الذهب فظهر الذی غلب فصار ظاهرها فضة و باطنها ذهبا فان اردت ردها ذهبا بابطن برودنها فاحرارتها تظهر ثم ابطن بعد...
