مسئولهم و طابق مامولهم و الم جو من الطالبین بطزیق الرشاد و الشاربین لرحیق السداد ان ینظر وافیه بعین العنایة و الوداد و یعرضوا عن التعرض للاعتراض بالجدل و العناد و ما ابرّی نفسی النا الانسان سیاوق السهو و البیان علي انه لا یسع المجال لتحقیق الصواب فی کل باب و هذا اول ما صنفته في عنفوان الشبابو منه الاستعانته...
انجام
لا یظهر ظهورا معتدا به مادامت متعلقة بالبدن لان العلایق البدنیة تلهسها عن ذلک الشوق فاذا فارقت و ظهر شوقها ظهورا {...}دلت معا سبب الکمال دالته البدن و قواد یعرض لها الالم العظیم بملاحظة تکاسلها عن اکتساب الکمال.
ممکن است از محمدمهدی بن مرتضی بحرالعلوم طباطبائی باشد
آغاز
روی الشیخ فی التهذیب و الصدوق فی الفقیه و العیون زیارة جامعة یزار بها جمیع الائمة صلوات الله علیهم و هی افصح الزیارات و ابلغها و اعلاها و اعظمها و حری للزائر لها لن لا یغفل عن جملة من معاینها الجلیلة و یکاد بها اللطیفة و اسرارها الشریفة فلو نکلمنا فی شرحها بعض الکلام و نشیر الی جملة مما یخفی علی بعض الأفهام فی حل عبارتها...
انجام
و ربما کان فی قوله ابلغ تاییدا للأول لکن الظاهرات المراد طلب الأبلاغ اذا کان السلام من موضع لم یسمعوه و هو کما ورد فی الخبر مخصوص بالبعید و اما سلام القریب فیصل الیهم بلا واسطة علی القولین و لا بعد فی کونهم فی السماء و سامعین للسلم من المسلم عند قبورهم و السلام علیه و علیهم و رحمة الله و برکاته و...
حمد بیحد و ثنای بیحد نثار بارگاه احدیّت معبود دوای الجودی که از محض عنایت بنده پروری ما بیچاگانرا از ظلمت جهل و نادانی رهانیده الی ربّه الرحیم القوّی عباس المولوی غفر الله له و لوالدیه و لاخوانه المومنین و اخواته المومنات که چون بنابر رخصت حضرت حکیم علی الاطلاق که فرمود ...
انجام
و باقی اسیران را بدمشق بردند روایت می کند سلمان بن عبدالله شیرازی که اسیران اهل بیت مصطفی و مرتضی را بدمشق آوردند من در انجا بودم که ایشانرا بنزدیک حرم یزید علیه اللعنة بردند و جا دادند امّا مردی در مجلس یزید ملعون بود نام وی طاهر بن حارث دامقانی بود وی گوید که من آنشب در خدمت..
و لا یری هشاما بن عمربن الانسان حر لا تبخرا محله{...}ابن الراویدی {....}فی الجسمة و هو فی القلب و الجوارح مسخرة له {...}هو الجسم و الروح {...}سواری هو ما فی القلب من الروح ..
انجام
قلت بل ان طهر الکفر فیها من عبر جوان فهی دار کفر و لو طهر فیها الاسلام علی اصلنا مسئلة القسم و یحب الهجرة عن دار الفسق کالکفر له لا یحب الاعن دارالکفر قیل و دار البغاة و الحوار ج لنا قوله صلی الله علیه و سلم ...
مما اخذ عن القاضی الاجل شمس الدین اعلی الله کلمته فصل اعلم ان لفظ الحقیقة یستعمل فی شیئین احدهما فی العبارات و هو ما یقابل المجار فیقال هذا حقیقة فی الکلام و مجار فی{...}ئو معنی الحقیقة فی ذلک هو ما {..}ما وضع ...
انجام
ولا یشقی في الاخرة فمثل هذه الشروط ستبان البرهان و یستشف الغامض من الصواب و ستبان دقایق العلوم فیهتک الشکوک عن قلبه و یوید {...}و یصعد في درجات الیقین بربه.
الحمد لله الذي له الملک و الملکوت الجبی الجبار الذی لا یموت الذي لم یتخذ صاحبة و لا {...}ان کل من فی السموات و الارض الااتي الرحمن عبدا فلیس للعبث تصرف مع مولاه و لا له بعدم بني یدیه و لا شفاعة و لا غیرها الا باذنه و رضاه و الصلوة و السلام علی من ترکنا علی الواضحة ...
انجام
و قد انتهی ما اردنا بطلاته بوجوب ذالک علي و وجوب بیانه حذرا من افترار الجهال بهذه الضلالة من الاقوال بعموم الجهال و عدم العلما العالمین الناصحین للامة بالاقوال و الافعال و حسبنا الله و نعم التوکل علیه لا علی غیره الاتکال و صلی الله علی سیدنا محمد و اله ...
الکواکب و منهم اصحاب الهیاکل و منهم الشخصیة القایلون انی لابد من شخص تری متوسط بین العباد و المعبود یتوجه الیه یشفع و الشمسیة القایلون بالهیة الشمس و الحربانیون القایلون ان الخالق تعالی واجد و المعبود واجد و کثیر اما الواحد بالذات الاول الاول و اما الکثیر فالمدبرات المعالم و منهم القنطاریه و هم اصحاب ...
انجام
و هی السیاسة و الاخلاق و تدبیر المنزل و ذکر فی جملة العلوم اربعمائة تصنیف و فی المقدمة عشرین تصنیفا و {...}الموفق للصواب و الیه المرجع و الماب و صلی الله علی سیدنا محمد و اله و صحته و سلم تسلیم کثیرا دایما طیبا مبارکا الی یوم الدین ...
الحمدلله الذی تبره عن {...}المحدثات فی ذاته و صفاته محمد و اله الطاهرین اوصل صلواته و بعد فان سیدي و والدی جمال الدین الهادی {...}اسعده الله فی الدارین یبلوغ الامال و صلاح الحال و المال سالنی تحریر الکلام فی الرویة و نحو یده و ذکر ما دار فیه بین المعتزلة...
انجام
فهذا جهل الی جهل لارمونی علیکم انما اراد سوالالرویة ما قدمناه من الوجوه الصحیحة و قدم الکلام فی ذلک فلا حاجة الی التکبیر باعادته تم المراد من هذا الکلام علهذه المسئلة و الحمد لله {...}و صلی الله علی سیدنا محمد و اله و صحته و سلم ...
الحمدلله المنفرد بالقدم و البقا المتوحد بالعزة و الکبریا و صلی الله علی سیدنا محمد و علی اله و صحبة و سلم و بعد العلم بستة امور و هی اصول یترتب علیها مسایل علی ستة ابواب الباب 1 فی معرفة الله تعالی بصفاته و اسمائه و معرفة رسله الباب 2 في معرفة وعده و وعیده و ترغیبه و ترهیبه الباب 3 معرفة امر و نهیه...
انجام
یقرا القران قلت بلي قالت فان خلق نبی الله صلی الله علیه و سلم کان القران قال فهمت ان اقوله و اسال احدا عن شي اموت ثم بالي فقلت انبیتی عن قیام رسول الله صلی الله علیه و سلم.
اردف التسمیة بالتمجید فی مفتح الکلام اه ای ذکر هنا فی مفتح الکلام و قدم التسمیة و اردتها بالنحمید فالتعلیلات الثلث تعلیل علی الترتیب فقوله {...}لما ورد فی الاخبار تعلیل له {...}کلما فی مفتح الکلام و قوله و اقتدا بطریقة الاخبار تعلیل لتقدم التسمیة...
انجام
دفع ما اورد علیه من قصور الافکار یفتح الیه زمرة الطالبین و جعله دخرلنا یوم الدین انه {....}حق خیر و معیر وقع الفراغ من باله و نظامه و یرید حق انتظامه لیلة الاثنین قریب القحر فی اواسط المحرم المحترم سنة ست و عشرین و تسعمائة ...
و روینا عنه صلی الله علیه و سلم انه قال التوحید ثمر الجنة و روینا عنه صلی الله علیه و سلم انه قال افضل العلم لا اله الا الله و افضل الدعا الاستغفار ثم {...}قوله تعالی فاعلم انه لا اله الا الله و استغفر لذنبک و للمومنین و المومنات و الله یعلم...
انجام
فقد روینا عن النبی صلی الله عیه و سلم انه قال العلم الذي لا یعمل به کالکنر الذي لا یتفق منه اتعب صاحبه نفسه في جمعه فلم یصل الی نفعة و روینا عنه صلی الله علیه و سلم انه قال العلم علمان علم بالقلب هو النافع لک و علم باللسان هو الحجة علیک...
الشاهد و الغایب فی الوجه الذی لاجله یفعل الحسن لم یصح الجمع بینهما فی الوجه الذی لاجله یترک القبیح قلنا دل الدلیل علی اتفاق الغایب و الشاهد في الوجه الذی لاجله یترک القبیخ فیجب یشتراکهما فی ترک القبیح و لم یشترکا في الوجه الذي لاجله فعل الحسن و هو الجلب و الدفع و...
انجام
و هو جوازها فی اهل البیت و قد ثبت بالدلیل القاطع بطلان قول اصحاب النص و یعیر الحق فی قول الباقین و صارت صحته و طعیّه و الاخرج الحق عن ایدی الامة فثبت لنا جوازها {...}علیهم السلام بدلیل قاطع و لم یحصل دلیل قاطع مثل هذا علی حوارها فی غیرهم و الاصل عدم الجواز فتبقی هذا الجواز فی حق عبرهم {...}علی الاصل...
و حول عبرة فیه فالمانع الیه یرجع لا الی بخبر الجوهر و نحن لما اوحینا استحالة خلوه {...}ان المحل لا یخلوا مما یحتمله فکان اقابل ان یلزمنا مثل ما الزمناهم و انما جعلنا العملة {...}فاما الدلیل علی جواز خلوه من اللون و غیره هو ما قدمت ان اللون غیر الجوهر و لا {...}عن هذه المسئلة الاو هو مسلم لذلک ...
انجام
المراد به {...}الاذن من محل الصوب و اما السم فهو استحلاب المشموم الذی هو محل الرایحة الی المشموم و الدرود مما {...}بین محل الطعم و بین المیاه و اللمس مجاورة بین محل {........}او لادراک ما فیه من حرارة و ترون و فی کل هذه الاوصاف {...}
العالم و صفات ذاته و کیفیة {...}فهو ینقسم علی ستة فصول الاول فی ذکر ذوات العالم و صفاتها علی الجملة فی ذکر تعلق العلم بالمعلوم فی ذکر تعلق القدرة بالمقدور هي و الرابع في ذکر ما لیس لله فیه تاثیر و مالیس هو له فی الازل بمعلوم في ذکر الجواهر {...}فی ذکر کیفیة ...
انجام
بقوله ان هی الاسما سمیتموها انتم و ابوابکم ما انزل الله بها من سلطان ان یتبعون {...}و ما نسوا الانفس من هذه المغلطة في طلب معرفة المسما قبل الاسم یکون {...}الاسم فرغ علی معرفة ما سمی به و لاجل کون کثیرا من الاسما موضوعا علی غیر مسما ....
و الحمد لله {...}حمد معترف {...}نیته و جلاله و عبله و حکمته سبحانه و جمیع افعال و اقوال {...}لما یحب من {...}شی مواهبه الهنیة و نواله و مالا {...}عدد من جزیل انعامه و افضاله و ترکتیبه فینا العقول الممیز لا بین صحح ...
انجام
وصفه لخلق فقال لیس کمثله شی و هو السمیع البصیر و قال لا تدرکه الابصار و هو {...}الابصار و هو {...}الخبیر و قال تعافي وصف خلقه و یخلق ما لا {...} {.....}من دقیق الیها لامر ...
الحمد لله الذي اظهر دینه و نصر نبیه بولیه و ایدولیه بعترته و اختص ذریته شیعته و الصلوة الکاملة الوافرة والدعوات الفاضلة الفاخرة تخص المخصوص بالکرامة و المجتبی بالسیادة ئ الزعامة محمدا {....}قدموه جید الوجود و الواسطة بین العباد و المعبود و اله مصابیح الظلام و مفاتیح مشکلات...
انجام
فکلما اخذنا فی حفظة ارتفع و کلما اجتهدنا فی اخماد نوره تشعشع فما لنا الا السکوت صحیحة و {..}و سابقه و محل شر ثم انه قطع الکلام و قام فهذا صورت السئوال و الواب و کیفیته المباحثة و الخطاب اللهم اجعلنا من الدین اخر دعواهم فیها سلام و الحمد لله رب العالمین .
حق تعالی به برهان تحقیق حجاب تقلید از خواطر ممکنات مرفوع گرداناد و همومات تلبیس از بصایر سالکان بانواع عرفان مکشوف دارد تا طالب حق بهدایة یوم یسعی نورهم بین ایدیهم و بایمانهم و به رایت یوم ندعوا کل اناس بامامهم پیوندد و مرید صادق بعنایة...
انجام
هر چند چشمهای شما روشن است امّا دلهای شما کور است و گواه باشید بر من که میگویم باعتقاد درست که اشهد ان لا اله الاالله و اشهد انّ محمد رسول الله و اشهد انّ علیّا ولیّ الله و وصیّ رسوله و خلیفته بالحق و گواه باشید که من مذهب شیعه اختیار کردم و بر این می میرم و برین می زیم انشا الله تعالی و الحمد لله رب العالمین...
الحمد لله الذی انقذنی من الملل الباطة و نجانی من النمل الباطلة و بصرنی من متابعة الاهواء الواهییه و ارشدنی الی الفرق الناجیة من الفرق الهاویة و عرّفنی الائمة المعصومین و مراتبهم العالیة فوالیت من و الاهم و عادیت من عاداهم فی السر و العلانیة فصل اللهم علی خاتم انبیائک الماضیة و...
انجام
و شرح الجمع و شرح عروض التساوی و طبقات الشعرآء و مختصر تاریخ بن عطآ و شرح الهدایة فی الفقه و شرح درر النجاری و مسیرة الملک الموید منظومة مات فی ذی الحجة سنة خمس و خمسین و ثمانمائة رحمة الله تعالی و اسعه بمنه و کرمه کذا فی بغیة الوعاة فی طبقات اللغویین و النجاة للعلامة الجلال الأسیوطی انتهی.
الحمد لله رب العالمین و العاقبة للمتقین و الصلوة و السلام علی خیر خلقه محمد و علی آله و اصحابه اجمعین قال المولی الفاضل الکامل و العلم العامل زین العلماء و{...}الصلحاء قدوة اهل الحدیث فی الزّمان مولانا الشیخ چ...}رحمة الله تعالی علیه فصل فی تحقیق مباحث الامامة...
انجام
مباحث الامامة من مؤلفات جدّی العالم العامل و الفاضل الکامل قدوة اهل الحدیث فی الزمان مولانا الشیخ سلیمان نود الله تعالی مرقده بمشاعیر الرضوان و البسه ملابس الرحمة و الغفران علی ید احقر عبادالله الملک الجلیل الحنان المنان محمد رضا بن مولانا غلام محمد بن مولانا احمد بن مولانا سلیمان ...
المادة بان یکون قبل هذا التشخص کانت المهیة متشخصة بتشخیص آخر مکتشفة باعراض بسببها صارت مستورة لفیضان الاعرا اللاحقة و التشخص التابع بها اقول علی تقدیر عدم تحقق مادة مشترکه ههنا لا یمکن استناد تشخص هذا الشخص باعراض مقارنة شخص آخر...
انجام
کان متالما الماء {...}لعدم امکان تدارکه فی الغرض المذکور و هو حال الموت صاحب الجهل المرکب هذا ما تیسر لی فی نقد شرح الشرح و بیان ما وقع فیه من الجرح بتفصیل مجملات ما افید فی الشرح من التحقیق و توضیح مرموزات ما افیض فیها من التدقیق و الحمدلله علی الاتمام و الصلوة و السلام علی من هو افضل الانام و علی آله الکرام...
روز در وقت اعتدال دوازده است دیگر عدد ماهها دوازده است حق سبحانه و تعالی در قران مجید فرموده که انّ الشهور عندالله اثنی عشر اشهرا و عدد برجها نیز دوازده است بدانکه شرع حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله بمنزله افتاب جهان تابست و بنور شرع دلهای امت روشن و نورانی است...
انجام
اللهم صل علی مظهر الدین المحمدی و الشرع المبین الاحدی الامام القایم المنتظر المهدی صاحب الامر و العصر و الزمان اللهم العن روساء الکفر و الظلم و الطغیان ابا بکر و ابا حفص عمر و عثمن ثم المغیرة و سالما و الحکم و ابنة مروان ثم ابا عبیدة و ابن عوف.
و بآء موّحده و تآء منقوطه بنقطتین از فوق و ثآء و جیم وحآءمهمله ذال و ذال مهمله و معجد و رآء و زآء مهمله و معجد و سین و شین مهمله و معجد و عین مهمله و فآء و کاف و لام و میم و نون و واو و هآء و الف و یآء منقوطه بنقطتین از تحت و این حروف ....
انجام
پس اسم هر یک با رمز او نوشته میشود و اینست نافع مدنی قانون مدنی، ورش مصری،ابن کیثی مکی، قنبل مکی، بّزی مکّی،ابو عمر بصری،دوری سوسی،ابن عامر شامی،ابن ذکوان دمشقی،هشام دمشقی،عاصم کوفی،ابوبکر کوفی،حفص کوفی،حمزه کوفی،...
مقاله ها و سخنرانیها - مجالس و منابر - متون وعظ و خطابه
آغاز
نامه بشاه ولایت مولای متقیان امیر مومنان نوشت باین مضمون که سم الله الرحمن الرحیم این نامه است از بنده خدا و بر بنده خدا معاویة ابن ابی سفیان لعنة اله علیه بسوی علی بن ابیطالب به تحقیق که{...}بیعت کردی...
انجام
فرمان آید از ملائکه عذر ان بپذیرد که ان ها اسیران خواص نفسانی و وساوس شیطانی اند و عفاد و لا یحسق المکر {...}الا باهله {...}بر گردن شیطان کنم مسئله در شریعت مصطفوی چنان است اگر مردی مرکب خود را مقداری بار معین حمل نماید و {...}قدری زین بر بار صاحبش بیفزاید آن مرکب به سبب.
مقاله ها و سخنرانیها - مجالس و منابر - متون وعظ و خطابه
آغاز
حسین تشنه لبدن بزجدایق تمام اهل بیت مصطفی یق مرخص قیل کیدک کرب بلایه اول سنک بزلری اولدور رضایق یزید اولدرمه زین العابدینی یزید اولدورمه زین العابدینی سلم ایتدین بزی سالدی جفایه نه زیر سنک علی المرتضی یه گفت زینب آه جدّا حال فرزندان نگر ...
ای که داری نصیبه از دین گوش کن این حکایت شیرین تار غم خواطرت بیاساید در امید بر تو بگشاید روزی از روزها علی شه دین قبله دین اسمان و زمین مجمعی کرده بود با اصحاب گشت مشغول حرف در هر باب...
انجام
کاتب این کتاب و قاری را این خطابت خطاب و راوی را یک بیک را به لطف خود بخشای همه را زنک دل زغم بزدای یا علی چون تویی امین الله کنه فارغ از خدا درخواه.
قط و ینتهی الخط و المستوی منه هو الذی یکون و صنعه ان یقاتل ای خطوط یفرض علیه بعضها الزاویه المسطحه هو المنحدب من السطح الواقع بین خطین یتصلان علی نقطه من{...}یتحدان فمنها مستقیمة الخطین و غیرها ...
انجام
اذا کان ما بین الغیین مثل قطر الکرة رؤی منها اعظم من نصفها اذا ادنی البصر من المحروظ فی سطح قاعدته یصیر المرئی منه اقل مما کان او لا یطن انه صار اعظم الاشیاء التی ینمو انها یتقارب من المصیر و بالعکس...
بعد حمد موفور و ثنای نا محصور حضرت آفریننده بیچون که بیک کاف و نون سپنج سرای مشحون بآلای گوناگون و دنیای مملو بنعمای از حیطه وهم و قیاس افزون از عالم عدم بجهان وجود ظاهر نمود و پس از شکر و سپاس فراوان و ستایش بی پایان کریم منان...
انجام
بتجویز کاهلی بر همان بهمان تن داده کلاغ پائی چند کشیده فرستادم معذور دارند و اگر قصد قصد حاضر شدن بتعزیه ارباب زاده باشد اشاره فرمایند که برفاقت رفته شود و السلام در رسید دوشاب و غیره بمیرزا عارف الله بعلق تمسخر نوشته مهربان.
خوشا مرز ایران عنبر نسیم که خاکش گرامی،از زر و سیم زمینش همه عنبر و مشک و ناب بجوی اندرش آب درّ خوشاب فضایش چو مینو برنگ و نگار بیک سو زمستان دگر سو بهار ...
انجام
مست عشق هر کند هزار خطا چشم پوشد خدای غفارش شرم دار از خدا که بشناسی کمتر از عمر و لیث صفارش آورده اند که روزی انوشیروان مجلسی آراسته چون سفره بمجلس آوردند ...
یحضر صلاة الجماعة بايّ ذلک یبداء فقال بحاجة مولاه قال الفقیه رحمة الله یعني اذا کان فی الوقت سعة و لا یخاف فوت الوقت فامّا اذا کان خاف فوت الوقت فلا یجوز له ان یؤخرها عن وقتها لانّ رسول الله صلی الله علیه وسلّم ....
انجام
یکون الّا فی خزائن الملوک و السّلاطین و لا ینظر فیه الّا من وقت طلوع الشمس الی وقت الزوال فاذا ازال الشمس {...}ینظر الی الغروب و صلی الله علی محمد و علی اله و صحبة اجمعین.
الحمدلله ربّ العالمین و الصلّوة و السّلام علی محمد و آله الطیبین ای نام توام نامه رفع درجات داده رقمت نشان دیوان نجات حض است مگر خانه مشکین رقمت کارد زسیاهی همه دم آنجیات و شرایف صلوات طیبات و لطایف ...
انجام
اعم از انکه مستقلا با معنی باشند یا با اتصال بلفظ ذکر معنی بخشند چون معنی ازین الفاظ بحرف تهجی مشتبه میتواند شد ذکر آنرا لازم دانستیم که بالفات جایز الاماله بکار برند و بعضی را طرد اللباب برشمردیم و حسن دیگر در ان فرض کردیم.
قد خرجا و افغلل نحو احرنجم یحرنجم احرنجاما و افعلل نحو اقشعر یقشعر اقشعرارا تنبیه الفعل امّا متعدّ و هو الذی یتعدّی الی مفعول به کقولک ضربت زیدا و یسمی ایضا واقعا و مجاوزا و امّا غیر متعدّ و هو الذی لم یتجاوز الفاعل کقولک حسن زید و...
انجام
و قمت قومة و ممّا زاد بزیادة الهاء کالعطأة و الانطلاقة الّا ما فیه تآء التانیث فیهما فالوصف بالواحدة کقولک رحمته رحمة و الفعلة بالکسر للنّع من الفعل تقول هو حسن الطّعمة و الجلسة...
تقاصرت هممهم عن استطلاع طوالع انواره و تقاعدت غرایمهم عن استکشاف منصبیات اسراره و المنتحلین قد قلبوا احداق الاخذ و الانتهاب و مدّ =وا اعناق المسخ علی ذلک الکتاب و کنت اضرب عن هذا الخطب ...
انجام
یتضمنه مشتملة علی لطف الفاتحة و منظومة علی حسن الخاتمة ختم کتابنا بحسن و بشر لنا بالفوز و الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی نبیه و آله اجمعین ...
و هو غیر ملتفت فی الحروف التی تنصب الاسم فقط استعمل لفظ الحروف و هی جمع الکثرة مع ان النواصب سبقه یقتضی استعمال جمع القلة لانه لما عبر عن الحروف الجارة بجمع الکثرة اراد ان لا یغیر الاسلوب علی انهم جوّز و استعمال کل من جمع القلة و الکثرة...
انجام
فعدم حذف ذلک النون عند الاضافة یخالف بقاعدة الاضافة و حذفها خلاف وضع هذه الاعداد فاذا لم یضف نصب علی التمیز لیکون له محلا من الاعراب و اما افراد الممیز المعدود فلانه ما صار منصوبا صار فضلة فاعتبر افراده لیکون الفضله قلیلا مع ان المقصود هو بیان الجنس یحصل بذلک...
قال السیوطی فی المزهر النوع الاول معرفة الصحیح و یقال له الثابت و المحفوظ فیه مسائل الأولی فی حدّ اللّغة و تصریفها قال ابوالفتح ابن جنّی فی الخصائص حدّ اللغة اصوات یعبرّ بها کل قوم عن اغراضهم ثم قال و ...
انجام
عند الصباح یحمد القوم السّری اذا جاء موضعه جعلوه مکملا و قال امرؤالقیس وقوفا بها صحبی علی مطیّهم یقولون لا تهلک أسی و تحمّل و قال طرفة بن العبد وقوفا بها صحبی علیّ مطیّهم یقولون لا تهلک أسی و تجلّد.
و معرف و ما بعدا و تفسیر و تعریف اوت ودر لفظ چهار چیز داخل است الفاظ مهمله و الفاظ مستعمله مفرده و مستعملات مرکبه کلامی چون زید قایم و ضرب زید و مرکبه غیر کلامی چون غلام زید و فی الدّار و بقیه وضع خارج شد مهملات و بقیه افراد خارج شد مرکبات کلامی و غیر کلامی...
انجام
و هل یضربان که نون اعراب ازین الفاظ ساقط شد و سبب آنست که نون {...}چه کلمه دیگر است اما از جهة شدة اتصال بمنزله جزء شده است پس علامت اعراب پیش از او نشاید که لازم آید که در وسط کلمه بود و بعد ازو نشاید که لازم آید انکه اعراب فعل جاری بر حرف شود که کلمه دیگر است...
لا یدرجن و علی جز و معناه و ذلک کزید فان اجزاوه و هي {...}الیا و{..}اذا افرد شی منها لا یدل علي شی مما یدل {...}علیه بخلاف قولک کلام زید فان کلا من جزئیته و هما الغلامة و زید و{...}عن جز معناه ...
انجام
انا الذی یجدوني في صدورهم لا ارتقي صدرا منها و لا ارد و الي الله العظیم ارغب ان یجعل ذلک لوجهه العظیم مصروفا و علي النفع به موقوفا و ان یکفینا شر الحساد و ان لا یفضحنا یوم التناد بمنه و کرمه انه الکریم الجواد الروف الرحیم الوهاب ...
کضرب و یضرب و نحوهما من المشتقات معان جمع معنی و هو فی الاصل مصدر میمیّ من العنایة نقل الی معنی المفعول و هو ما یراد من اللفظ التصریف تحویل المصدر الی امثلة مختلفة لاجل حصول معانی مقصودة لا تحصل تلک المعانی ...
انجام
هذا فی الثلاثی المجرد الذی لانا فیه و امّا غیره فالنوع منه کالمرة بلا فرق فی اللفظ و الفارق قرائن الخارجیّة نقول رحمة واحدة للمرة و لطیفة او نحوها للنوع و کذا و حجة وحدة و دحراجة لطیفة و نحوها و انطلاقه للمرءة و حسنة او قبیحة و غیرهما للنوع وکذلک البوارقی..
جنگ نظم و نثر، آثاری همچون شرح قصیده السید اسماعیل الحمیری، توضیح المقاصد شیخ بهایی و غیره
آغاز
فی بیان اول السنة عن الاصبغ بن نباته قال لخطب امیر المؤمنین فی الشهر الذی قتل فیه فقال اتاکم شهر رمضان و هو سید الشهور اول السنة و فیه تدور رجا السلطان الحدیث در زاد المعاد در اعمال ماه مبارک کلینی وشیخ طوسی و دیگران رحمة الله بسند صحیح روایت کرده اند که حضرت امام موسی کاظم علیه السلامفرمود...
انجام
قتل عمر بن الخطاب قاله العلامة فی منتهی المطلب و فیه ملک من ملوک بن العباس المستعین سنة اثنین و خمسین و مائتین و کان عمره احدی و ثلثین سنة الثلثون یستحب فیه صلوة رکعتین یقرء فی الاول الحمد و التوحید عشر مرات و فی الثانیة الحمد مرة و ایة الکرسی عشر مرات و یدعو و بعد التسلیم بالدعآء المذکور فی الفصل السابع و الثلثین فی ..
الکلمة لفظ وضع لمعنی مفرد و هی اما اسم کرجل و امّا فعل کضرب و امّا حرف کقد لان الکلمة امّا ان تدل علی معنی فی نفسها اولا تدل علی معنی فی نفسها فان لم تدل علی معنی فی نفسه فهو لحرف و ان دلّت علی معنی فی نفسها فامّا ان...
انجام
کما فی قول جریر اقلی اللوم عاذل و العتابن و قولی ان اصبت لقد اصابن و السادس تنوین الغالی و هو کل تنوین لحق قافیة مقیدة للترنم کما قوله رویة و قائم الاعماق خا و المخترقن مشبه الاعلام لماع الحقق و هو قلیل.
و ذو مال و اما الالف فتکون علامه للرفع في تثنیة الاسما خاصة و اما النون فتکون علامة للرفع في الفعل المضارع اذا اتصل به ضمیر تثنیة او واو ضمیر جمع او یا ضمیر المونثة الواحدة المخاطبة و للنصب خمس علامات الفتحة و الالف و الکسرة...
انجام
و اللام و حروف القسم و هی الواو و الباء و التا و مد و {...}و اما ما یخفض بالاضافة فنحو قولک غلام زید و هو علی قسمینما یقدر باللام مثل غلام زید و الذي یقدر عن نحو ثوب خزّ و بات ساج و خاتم حدید ..
