و بعضی افاضل کلام را باین طریق تقسیم کرده اند که کلام اعم از انکه منثور باشد یا منظوم و اعم از انکه دلالت او بر معنی باعتبار دلالت خود باشد بر معنی یا باعتبار دلالت کلی بر معنی
انجام
این معنی مفید است که مذموم مستحق مذمتهای نامحصور است و هجو بر طبق صفات ذمیمه اش غیر نقد و رد و اثبات این معنی در باب ذم جامع الکلم است
الحمدلله الذی جعل مبنی کلام العرب علی المبنی و المعرب و فصله الی العربی و المعرب و الصلوة علی محمد الذی عجز بفصاحة اللسان فصاحة فصحاء العرب العرباءو علی اله و صحبه من المهاجرین و الانصار و التبعین بالاحسان
انجام
باعتبار الحرکة و سرعتها قال الشاعر
سمند نوندش همی راندرم برو بر همی افری خواند کرم
کما ان رهوار و تکاور کذلک من اوصاف الفرس بسرعة الحرکة
عن النصیب و بفهم هذا من قوله ان تماثلت الاعداد فی الاقسام الثلثة اذا [...] هذا فاعلم فی توضیح کلام المص بحیث لا یبقی فیه احتمال غیر المراد یحتاج الی بیان مخارج الفروض اقل عدد یخرج منه صحیحه و هی خمسة للفروض السنة لدخول
انجام
ان عدم الوفق بین العدد و النصیب کابوین و خمس بنات و نصیب البنات اربعة ینکسر علیهن فتضرب الخمسة فی السنة اصل الفریضة و ان انکسرت علی اکثر من فریق نسبت الاعداد بالوفق او غیره و ضربت و قدم
بطهارة الجلد بالدباغ و لا یخطی ان سوا خبر مقدم و میتتة ماکول اللحم و غیره مبتدا موخر و الاصل میتة ماکول اللحم و غیره سوا فی ذلک میتة ماکول اللحم کمیتة [...] و الخیل و قوله و غیره ای
انجام
و بها افارق یوم الشک المعروف و هذا هو المعتمد عند [...] و متابعیه و کان الشیخ الجوهری یعتمد جواز صومه و الف فی ذلک رشالة
کتاب البیوع هو لغة مقابلة شیء بشیء علی وجه المعاوضة لیخرج به رد السلام و عیادة المریض فان فیه شیء بشیء لکن لا علی وجه المعاوضة و بشرعا عقد یتضمن مقابلة مال بمال
انجام
و الحلم من الشیطان فاذا حلم احدکم یکرهه فلیبصق عن سیارة و لیبتعد بالله فلا یضره و قال صلی الله علیه و سلم الرؤیا الصالحة من الله و الرؤیا السوء من الشیطان
بدانکه مفرد مذکر غایب اگر ثلاثی است ثلاثی مجرد است و اگر رباعی است اگر در اولش همزه است از باب فعل است و اگر دوم است الف است از باب مفاعله است و اگرسوم است تضعیف است
انجام
و ادغام مثلین متحرکین در یک کلمه که اشتباه نشود و مدغم دیگری و حرکت عارضی ملحق و در اول کلمه و چون حی و استقر نباشد واجب است
بدانکه مشهور میان علمای امامیه آنست که در احکام مستحبه و مکروهه در مواعظ و قصص در اخبار ضعیفه عمل میتوان نمود یعنی هرگاه حدیث ضعیفی دلالت کند که فلا تحکم سنت است و کردن آن موجب ثواب است یا فلان امر مکروهست
انجام
بنحوی بر زمین زد که استخوانهی او خورد شد و خواست او را بکشد و هر چند خواست دست بردارد برنمیداشت تا اخر عمر او را بخدا قسم داد حضرت او را رها کرد و سلمان الا لعنه الله علی القوم الظالمین و یعلم الذین ظلموا ای منقلب ینقلبون
