الباب الثالث من المقالة الثالثة و هو اربعة فصول الاول فی الاختیارات السهلة المأخذ فمن ذلک قولهم من اراد ان یلعب بالزای الشطرنج ای السولجان او غیره مما کان بین اثنین فلیجلس فی وجه
انجام
و الصید قوس صالح للشرکة و شری البزاة جدی صالح للحوائج الی المشایخ و العلماء و التعلیم دلو صالح الصید البراة و التعلیم حوت صالح للشرکة و السفر
و سلم علی [...]فقال اتقی الناس کان الموت فیها علی غیرنا کتب و کان الحق فیها علی غیرنا و جب و کان الذی یشیع من الاموات سفر عما قلیل الینا راجعون نبوئهم اجداثهم و ناکل
انجام
رسول الله صلی الله علیه و سلم ما اثر آدم یوتی کل یوم بررفک و انت تجرد و تنقض کل یوم من عمرک و انت تفرح انت فیما
چون منی انسان برحم در اید دقیقه باشد از فلک و ان شکل که در ان وقت بود از کواکب و بروح دوازدگانه طالع آن منی باشد و سایر حیوان نیز جنین است و ازو کره بدید اید یکی نیک باشد و یکی بد بحسب طالع
انجام
اما همه حکما این صد و بیست را عمر طبیعی خوانند دور طالع مردم از تأثیرات عالم علوی اختلاف بسیارست از صعود و هبوط و اوج و حضیض و جهت عرض و میل در جنوب و شمال و از جهت تشریق و تغریب و رجوع و استقامت و اینچنین اختلافها بسیارست
الاصمعي قال اول من تکلم به النابغة من الشعر انه حضر مع عمه عند رجل و کان عمه یشاهد به الناس و یخاف ان یکون عییا فوضع الرجل کاسا فی یده و قال تطیب کؤسنا لا قذاها
انجام
قال ابوعمرو بن العلا فتح الشعر بامرء القیس و ختم بذی الرمة و قال الاصمعی مات ذو الرمة عطشانا و اتی بالماء و به رمق فلم ینتفع به و کان اخر ما تکلم به قوله
یا مخرج الروح من نفسی اذا احتضرت * و فارج الکرب زحزحنی عن النار
بیوه زنی بود در عرب رسول صلی الله علیه و سلم نزد وی پیک فرستاد که اگر شوهر میخواهی بگوی تا ترا بشوهر دهم گفت ای محمد مصطفی صلی الله علیه و سلم من همت بلندی دارم
انجام
عذاب بر ایشان سبکتر گردانم اما فردای قیاکت یک عاصی از امت تو بشفاعت نیامرزم
قسم دوم اسم است چون الاسم نام الاول نخستین و علامت اسم آنست که تنوین و الف و لام برو در آید و تصغیر گردد و ثلاثی بر وزن فعیل آید کبرحیل و رباعی بر وزن فعیلل آید کجعیفر و خماسی بر وزن فعیلیل آید کدنینیر و جمله اسم و فعل بر هفت صیغه است و یا صحیح است
انجام
الظرف منه مکرم و الآلته منه مکرم و مکرمته و مکرام و الجمع منهما مکاریم و مکاریم و افعل التفضیل منه اکارم و کرم
