بدانکه انواع حساب چهار است احاد و عشرات و مات و الوف بعد ازین مکرر شود چون عشرات الوف و مات الوف و الوف الوف احاد یکی تا بنه باشد و عشرات از ده تا نود و مات از صد تا نه صد
انجام
همچنین سه در صد چند باشد جواب سه را در سه گیر و سه صد نیز سه را در سه ضرب کنی نه شود هر یکی را هزار گیر نه هزار باشد و قس علیه اللیلة و الله اعلم
بدانکه اداب فنون فصاحت و بلاغت انچه باستقصای نام بردن امده است چهل و هشت نوع است اول صنعت ترصیع و آن نشانیدن فقرات سخن بمیزان یکدیگر بنحوی که حرف روی هر یک انها با انکه در مقابل آن واقع شده موافق باشد ...
انجام
و ردیف مختص شعر فارسی است و در نثر و شعر فارسی بر سبیل ندرت ذکر کنند امّا میان مردم چنین مصطلح است که ردیف را بر حرف روی اطلاق کنند و بنابراین معنی کم سوره ایست که حروف روی ایات ان موافق نباشد از انجمله...
ای که داری نصیبه از دین گوش کن این حکایت شیرین تار غم خواطرت بیاساید در امید بر تو بگشاید روزی از روزها علی شه دین قبله دین اسمان و زمین مجمعی کرده بود با اصحاب گشت مشغول حرف در هر باب...
انجام
کاتب این کتاب و قاری را این خطابت خطاب و راوی را یک بیک را به لطف خود بخشای همه را زنک دل زغم بزدای یا علی چون تویی امین الله کنه فارغ از خدا درخواه.
الحمدلله رب العالمین و الصلوة و السلام علی رسوله محمد و آله و اصحابه اجمعین لا اله الا الله محمد رسول الله اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا عبده و رسوله
انجام
باجماع و اتفاق اعتقاد حق را از کتاب و از سنت اخذ کردن و عمل کردن بفروض اعیان بر همه مومنان فرض عین است محکم و موافق کنند آمین و رب العالمین تمت
حاشا و کلّا که چنین باشد و عقل صریح این را قبیح میشمارد اما هرگاه بتو بگوید که ای مرد حسابی بچه سبب متابعت ظن را کردي ودین مرا تابع ظن قرار دادی بلکه ضنت را امام و پیغمبر خود ساختي بدون حجت و برهان و حال اینکه من در نصب پیغمبر و امام معجزات و کرامات و براهین ساطعه قرار دادم....
انجام
مختصری در اول کتاب مفتاح الاحکام بیان نموده ام و اگر مراد مستعمل فیه ثاني است که اصل و استصحاب باشد بلي حجة است و ادله حجیّة آنها اجماع و کتاب و سنت است بلکه در بعضي دلیل عقلي قطعي نیز قائم است و شروطي چند.
دهم شهر رجب المرجب بود که حق تعالی جبرئیل را فرمان داد که ای پیک مرسلان و سر کرده فرشتگان امشب فرمان ما چنین است که امشب بغایت مبارک است بر زمین نزول کنید و عذاب از اهل موت بردارد و خارهای روی زمین را بگل و سنبل و ریاحین مبدل گردان...
بقاء نعمت هر کبیر و صغیر و حرز [...] او برکت هر برنا و پیر حمد و سپاس پادشاهیست که درگاه اجابت دستگاه دعایش به جهت مظلومان بی پناه درگاه و بیگاه باز است
انجام
پس شاید مراد هرون یا غیر او باشد یا هلاک شدن او که حضرت رسول صلی الله علیه و آله
نورانی از بدن جدا شود و موت عبارت از انست و امّا پیش حکما نفس ناطقه جوهریست مجرد از ماده جسمانیت و او را علاقه ببدن هست همچو علاقه که عاشق را بمعشوق باشد تا زمانی که بدن را استعداد ان هست که نفس متعلق باو باشد و موت عبارت از قطع این علاقه است ...
انجام
قبول توبه در اخرت بجهة انتفاء شرط توبه است و ان شرط در اخرت ساقط است زیرا که شرط صحت توبه ندامت از معصیت است و ان شرط در اخرت متحقق نیست بجهة انکه در اخرت تکلیف نیست پس شرط توبه که ندامت بر قبح است که ان مستلزم تکلیف است در اخرت نیست ...
قال النبی علیه السلام اصبحوا مع الله و ان لم تطیقوا اصبحوا مع من یصحب مع الله معنی حدیث چنان بود که رسول علیه السلام میفرماید که صحبت با خدای دارید و اگر نتوانید
انجام
جان او جلوه گاه خود سازد بخودش انچنان کند مشغول که بمعشوق هم نه پردازد آنچه (؟) دوستان حق سبحانه و تعالی سر جانرا جلی کند توجه غبارت از من مرتبه ات
ای عزیز در خبر آمده است که هر که نزد صاحب بدعتی رود و بدان خواهد که او را بزرگ گرداند هر آینه یاری کرده باشد بر ویران کردن دین
انجام
اندر مرتبه اعلم از ان بلندتر که چون آن علم نباشد هیچ لطیفه خداوند را نشناسد و چون آن موجود باشد همه (؟) و شواهد و مراتب را سزاوار باشد الله اعلم بالصواب
الحمدلله ربّ العالمین ثم الصلوة علی خاتم النببین و علی آله الطیبین الطاهرین و بعد چنین گوید بنده اثم ابن محمد مهدي الحسیني ابوالقاسم که این مختصریست در بیان مسائل طهارت و صلوة و زکوة و روزه بر حسب خواهش جماعتی از مومنین و متدینین مرقوم میگردد در غایت تعجیل ارجومنه تعالی...
انجام
سفر کردن بعد از طلوع افتاب پیش از نماز عید و پیش از طلوع کراهت دارد و قبل از طلوع صبح کراهة هم ندارد و نمازهای مستحبی بسیار است و در کتب مشهوره مسطور است و ذکر انها در این مختصر قلیل الثمر است کسی که بخواهد از آن کتب طلب نماید ...
فی النهی النهی هو طلب ترک الفعل او فی الفصول لفظ النهی عزة و {...}عبارة عن طلب المعانی من الدافی ترک الفعل علی سبیل الالزام فخرج الدعآء و الالتماس لعدم الوصفین و الکراهة لعدم الالزام و من ادخلها فیه اسقط من الحد و المراد بالفعل مطلق الحدث اعنی مدلول المصدر علی ما سبق فی حد الامر فدخل نحو لا تترک باعتبار الترک...
انجام
و این معنی در محل نزاع حاصل است چه هر که تصور حقیقت {...}واجب و قبیح کند {...}باعتبار امری دیگر داند که از اخلال و فعل آن عقل نفرت گیرد اما سبب فصول علو عقل در این احکام بخلاف دیگر بدیهیات پوشیده کی معانی الفاظ و حد و قضا باشذ اصل هر که قادر بود بواجبات عقلی و عالم بود بتفصیل نتایج و از آن مستغنی اخلال بفعل واجب و قبیح بکند و این معنی ..
الحمد لله رب العالمین و العاقبة للمتقین و الصلواة و السلام علی محمد و آله اجمعین فریاد که جان خون دل از دیده گشاد کز آتش غم جان حسین شد بر باد از چشمه به چشم مردمش آب دهند گر زانکه یزیدش از فرات آب نداد تشهد ان خالق الارض و السمآء و نشهد الرسل و خاتم الانبیآء و شلّم
انجام
جمعی که پاس محملشان داشت جبرئیل کشتند پی عماری و محمل شتر سوار یا انکه سر زد این عمل از امت نبی روح الامین ز روی نبی گشت سرمشار وانکه زکوفه خیل الم رو بشام کرد نوعی که عقل گفت قیامت قیام کرد
