علی الجواد الکریم و تفارقهما فی العالم القادر لعلمه و قدرته فی التواضع بالجوامع للمنعم فالاول مصداق لهما و الثانی للحمد دون الفکر و الثالث عکسه و بین الاصطلاحیین عموم مط اذ کل حمد لهذا المعنی شکر بهذا لمعنی و بین الحمد اللغو
انجام
و السالبه کل لعود السالبه اللزومیه و العنادیه الی الاتفاقیه فالمنتج عشرة اقیسه بعشرة نتایج اثنان فی المتصل الموجبه الکلیه اللزومیه فانه ینتج من وضع المقدر وضع التالی نحو کلما کانت
ظنها لا القطع بها خرجت القطعیات و علم جبرئیل علم [...] علیه و اله و سلم و الامة علیهم السلم و [...] من خروج جبرئیل [...]المجاوزة فهو علی تقدیر ان یراد
انجام
لا وجوب العلم بها و فرق ما بینها و لهذا یقال عرفت الله و لا یقال علمت الله و من [...] قال الحاجبی الاجماع علی وجوب المزقه و التقلید لا یحصله لوجوه [...] الاول بقوله
نسخه این اثر آشفته و بعضی مطالب آن بین سالهای 1261 تا 1268 نوشته شده ، در یکی از صفحات نوشته شده جلد دوم سرح العیون ، نسخه آن در فهرست مرعشی ج 15 ص 40 معرفی شده و به محمد مهدی بن محمد ابراهیم کاباسی نسبت داده شده ، در بدرقه نسخه حاضر با قلمی تازه نام کتاب سرح العیون نوشته شده واز میرزا محمود شریف موسوی ابن محمد مهدی دانسته شده
آغاز
الحمد لله الذی هدانا الی معالم الدین باصول الفروع
انجام
فاعمل علی الاکثر فاذا انصرفت فاتم ما ظننت انک نقصت
حدثنی ابوالحسن علی بن محمد البصری قال حدثنا ابو احمد اسحق بن محمد المغری و قیل المنصوری قال حدثنی جعفر بن محمد بن مالک البزاز قال حدثنی محمد بن اسمعیل السلمی
انجام
هادی یا مضل یراد یا واهب الالطاف الموصله الی الهدی الزایدة علی ما یجب من بیان الحق و یا مانهعها بعض العباد
رساله ای در بیان مساله استصحاب از جمله قواعد اصول فقه است ، مولف آن را بدستور آقا مهدی نوشته ، نظر به اینکه این اثر در مجموعه ای قرار دارد که بعضی آثار محمد مهدی فرزند شیخ محمد ابراهیم کلباسی در آن وجود دارد ، شاید منظور از آقا محمد مهدی همان کلباسی باشد ، در آن از صاحب قوانین یاد شده است ، همچنین مولف از پدربزرگش و پدرش با عبارت (جدی المحقق العلامه و والدی المدقق الفهامه اعلی الله مقاماتهم) یاد کرده ، شاید مولف عبد الجواد بن محمد مهدی نوه محمد ابراهیم کلباسی صاحب اشارات باشد
آغاز
الحمد لله جاعل الشرائع لتقرب العباد و واضع الطریق للسداد
قوله و لم یحتو بما یدانیها اقول ای یقرب منها قوله لا و اید الفواید اقول جمع اود و هو الثقل ای الفراید الثقیلة التی قل من یحملها لاجل ثقلها فافهم قوله و استعرضت
انجام
و قد سبق تحقیقه اقول فلا تکون مجعولة بالجعل البسیط و هذا هو الحق الذی لا محیض عنه و قد سبق من المصدره خلاف ذلک فلا تفعل
رحمة الله تعالی رحمة واسعة فی ابتدا طلب موضوع هذا العلم لما کان تمایز العلوم فی الفها بحسب تمایز الموضوعات وجهه الوحده [...] المطلوبه منها اولا و بالذات و [...] احاطه اجمالیة لمسائله المطلوبه هی الموضوع
انجام
هو عطف علی قوله تقارنه و ینبغی حمل کلمة او علی معی بل لیکون للامر اب عن الاول و قوله فالموجود هو دلیل علیه و قوله فانه لیس لانه اه دلیل علی قوله فیکون ینحو ما عارضا اه و قوله و مع
خلاف کما ان الوجود و یتبادر منه الخارجی مع ان [...] مطلق بقرینة صمه تقسیمه الیه و الی الذهنی وهذا لا ینافی ما اشهر منهم ان التبادر من اقوی امارات الحقیقة لان المراد هو التبادر
انجام
ثبوت الثبوت السابق فلیزم تحققه ایضا بحکم المقدمة الثابتة فاندفع المحذورات جمیعا توجیه اخر علی تقدیر رجع الضمیر الی [...] الی ههنا
منه او حالا فیه و هو العرض اما الجوهر فهو المتحیز الذی لا یقبل القسمه فی جهة من الجهات و اذا تالف جوهران فما زاد فی جهة واحدة فهو الخط و ینقسم فی الطول خاصة و ان تالف خطان فما زاد فی جهتین فهو السطح و هو ینقسم فی الطول و العرض و ان تالف سطحان فی
انجام
البحث التاسع فی التوبة [...] الندم علی المعصیة و العزم علی ترک المعاودة اذ لولاه لکشف عن کونه غیر نادم و هی واجبه لانها رافقه للضرر فان کانت عن ظلم لم یتحقق الا بالخروج الی المظلوم اوالی ورثته عن حقه
لا قدرة للعبادة علیها و کلها مخلوقة للباري تعالی إذ لو کانت مکتسبة للعباد لکانوا مکلفین بها الخامسة قوله ان حرکات أهل المخالدین ینقطع و انهم یصیرون إلی سکون
انجام
قوله في القدر مثل ما قاله أصحابه الا انه قدری الاولی جبري الاخرة فان مذهبه في حرکات أهل الخالدین في الاخرة انها کلها ضروریة
شرح کتابی در اصول فقه ، در فهرست کتابخانه مرعشی ج 21 ص 288 این اثر (منور العیون فی شرح العیون) از عبد الجواد بن محمد مهدی کرباسی اصفهانی دانسته شده است
آغاز
الفصل التاسع فی تفسیر المهم من حروف یحتاج الی تحقیقها المجتهد فی فهم الخطابات
انجام
وافطر صوم رمضان بحسب ظنه الذی علیه المعول فی التکلیف
مخفی نماند که در جدول چهارم از دایره مبارکه جنة الاسماء بجای ایه شریفه او من کان میتا فاحییناه هرگاه ایه دیگر که نوزده محرز باشد مناسب هر مطلب یافته شود وضع نماید همان مطلب بحصول پیوندد
انجام
بسره و بشأن الذی لکم عندالله بینکم و بینه سل الله تعالی بحجج طلبتی و اجابة دعوتی و کشف کربتی و ادع بما اجبت فاته یقضی انشاء الله تعالی
علی بن محمد علیهما السلام الا اعتنی به علی قضاء نوافلی و بر اعوانی و کماله طاعتک و اسئلک اللهم بحق ولیک الحسن ابن علی علیهما السلام الا اعتنی به علی امر اخرنی
انجام
ثم نشکره ثم نصلی علی النبی (ص) ثم نذکر ذنوبک مقر بها ثم نستغفر منها هذا جهة الدعاء و عنه (ع) اذا دعوت الله فجده قلت کیف امجده قال
ح جزئا خارجیا و لا یحمل الجزء الخارجی علی الکل و انه توهم فی نحو المادة و الصورة و دلالة التعریف علی جزئیة العمل مما اعترف به نفسه فی الحاشیة التالیة و یمکن ان یقال ان ما سیذکره م ن من جزئیة العمل للحکمة
انجام
و جمیع المعلومات من حیث انها معلولات فلا تحصل العلل الغیر المتناهیة من حیث انها علل و لا المعلولات الغیر المتناهیة [...] و ان ارید ذوات العلل و المعلولات فهما
لا مزید لاحدهما علی الاخر خلافا للجلی فیتبع الام الا الشرط کیفره من الحیوانات و اجیب بالفرقفان النسب مقصود فی الادی و تابع لهما بخلاف غیره و فیه نظر و لو اشترط احدهما الانفراد به
انجام
مفتاح تقبل [...] منفردات و منضمات فیما یعسر اطلاق علی الرجال غالبا کالولادة و الاستهلال و عیوب النساء الباطنة و نحوها المسیس لحاجة و للنصوص
و هو باطل و فیه انه خروج عن محل النزاع اذ المتنازع ما لم یستهلک الماء و ما لم یصح سلبیه و استدل الشیخعلي بان المضاف لو وقع فی الماء کذلک وجب اعتباره اما قلة و کثرة
انجام
و اطلاق الفتاوی بل عن لف الخمر و کل مسکر و الفقاع و العصیر اذا غلا قبل ذهاب ثلثیه بالنار او من نفسه نحس ذهب الیه اکثر علمائنا و من اطلاق الحثة السابقة و تقیید الصحیحة و لعله الاقوی لصحة السند و موافقة الاصل و ان عصیر [...] لیس له
اقول فی التقاسیم بالالفاظ و المعانی و فیها [...] الاول المفهوم ان کان قابلا للصدق علی کثیرین [...] فی التقیید بالقابلیة لدخول الکلیات التی لیس لها بالفعل افراد کثیرة او لم یکن له فرد اصلا فی التعریف مدخل فی تعریف
انجام
و قولنا لا ترجع الی العالم الخیر الاعلم فانا قد ذکرنا سابقا ان المعیار فی کون الاطلاق وارد امور حکم آخر عدم التعارض بین الاطلاق و اخراج ذلک المورد فتذکر و الا فلم یمکن التمسک بالاطلاق فی مورد ابداد بذلک تخیل نظام الاحکام بان [...] الاحکام علیه
کتاب الاجارة هی لغة و علی ما فی و الاجرة بمعنی و هو کری الاجیر فهی اسم غیر مصدر لا مصدر آجر فانه [...] و اصطلاحا علی ما عرفها بعضهم العقد علی تملیک المنطقة المعلومة بعوجی معلوم و ینتقض طردا
انجام
کافرون لقلنا ان غیر المومنین القابلین بالوالدیة کفار بعموم الاخیار الدالة علیه و قلنا [...] منهم لکن هذه الاخبار خصتنا فی الاخذ منهم و الاخبار الخاضة المنقدمة منقنا فی تزویجهم و الحمدلله رب العالمین
جواز وقوعه علی صورة جمیع اقسام المنادی لیردانه لا یقع نکرة لانه لا یندوب الا المعروف و جاز لک زیادة الالف فی آخره ای آخر المندوب لمد الصوت المطلوب فی الندبة فان خفت اللبس ای الالتباس ذلک اللفظ عند زیادة الالف بغیره عدلت الی حرف مد مجانس لحرکة اخر المندوب من کسرة بدل او ضمه کما اردت اذا ندبة غلام
انجام
ای علامة کون الشیء مفعولا حقیقة او حکما لیشمل الملحقات به و الجرحرکة کان او حرفا علم الاضافة ای علامة کون الشی مضافا الیه و اذا کانت الاضافة بنفسها مصدرا لم یحتج [...]المصدریة الیها کما فی الفاعلیة و المفعولیة و انما [...] النصب بالمفعولیة لان الرفع ثقیل
قال الشیخ الفقیه العالم العلامة الولی الصالح المحقق المدقق الصوفی المکاشف الربانی ابو عبدالله محمد بن الحاج رحمه الله تعالی
انجام
اغفرلی و لوالدی و لمن احس الینا و لکل المسلمین و المسلمات الاحیاء منهم و الاموات انک سمیع مجیب الدعوات برحمتک یا ارحم الراحمین قمن قالها اذا فرغ فی آذانه دخل الجنة بغیر حساب و الحمدلله رب العالمین
و هی سلامة البدن من الامراض و العلل و امن الطریق و عدم الحبس و المحرم الامین و الزوج للمراة و عدم العدة فة حقها ثم اذا وجدت هذه الشروط مع استجماع الشروط الماضیة فیجب علیه
انجام
و القیام بحسن الاعمال و [...] و الاحوال و تصحیح النیة و الا فامجاورة بهما مکروهه کما ورد عن المذکور فی اول الفاتحة فان النهایة هی الرجوع الی البدایة سلام علی المرسلین و الحمدلله رب العالمین
لا دلیل علیه بل الوجد ان یکذبه و لهذا قال افضل المحققین لا فی تجریده النفسانی غیر معقول فالحق توجیه کلام الاشعری [...] ما ذکرنا من الوجهین ثم علی الوجه الثانی لا خفاء فی قیامها بالنفس بذاتها و کونها صفة لها
انجام
و ذلک لان الاجماع الواقع بعد [...] لو نسح حکما کان مستمرا یلزم بطلان استمراره القطعی او لا یمکن رفعه [...] الناسخ و لا ولایة للامة فی مثل ذلک قوله فلا یثبت به حکم اه اقول لو تم هذا الدلیل [...] علی عدم جواز نسح الاحاد المظنون المتواتر و قد اتفق علی جوازه و الحل ان الاول قد عمل به فی وقت عدم تحقق القطعی الذی
نحو و ان تصوموا خیرا لکم المجرد عن العوامل اللفظیة ای الذی لم یوجد فیه عامل لفظی اصلا و احترز به عن الاسم الذی فیه عامل لفظی کاسمی ان و کان اراد بالعامل اللفظی ما یکون موثرا فی المعنی لئلا یخرج عنه نحو بحسبک درهم مسندالیه
انجام
لا یکون عند حذف الفعل یکون عند ذکره نحو بالله لافعلن و بالله اجلس کما تدخل علی المظهر تدخل علی المخمر [...] و بک
سبحانک انت الله العزیز الجبار سبحانک انت الله الواحد القهار یا عالم السر و الخفیات یا قاضی الحاجات یا سامع الدعوات اللهم اخینی سعیدا و امتنی سعید او اخته انی یوم القیمة فی زمرة الشهداء و اغفرلی السیئات
انجام
فصار المصلی للعجز فی وقتها من طلوع الفجر عند کثیر من اولیائهم مبتدی و من ابتدع بدعة عثمان فهو علی السنة فی اعجب احوالهم و [...]
باب استحضار [...] دیباج تحضر بنت دون البلوغ و تکتب الخاتم فی حقها و فی وسط الخاتم تحط حبر او البخور [...] ذکر و تعزم بالعزیمة فرش مرتین عرش مرتین هرش مرتین هماء مرتین
انجام
و یصفي علی العدد و [...] حتی ینبقی الثلث و یخلط به الحوائج الباقیة بعد دقها و بقرص بالعود یلقی درهم من الافراص علی عشیرة [...] ارطال ما عذبا [...] و رد طیبا
الحمدلله الذی انعم علینا بالایمان و الهم رشدنا بالقران و شرفنا بتلاوة کتابه و کرمنا بحلاوة خطابه و اجراه علی السنتنا بواسطة الحروف
انجام
الفاء ثمانیة الاف و اربع مائة و تسعة و تسعون الباء احد عشر الفا و اربع مائة و ثمانیة و عشرون المیم ستة و عشرون الفا و سبعمأته و اثنان و عشرون الواو خمسة و عشرون الفا و خمسة و ثمانون
مؤلف
محمد بن محمود بن محمد بن أحمد الهمداني السمرقندي، شریف
[...] بستان یا من قد نظر * ان سقطت اوراقة من الشجر
[...] اشد ما یکون فی الشتا * اذا راه من راه یا فتی
و من رای البستان فی المنام * اشجاره کاملة النظام
انجام
و من یبیع البسط او یبیع * السیة فی النوم یا مطیع
و من یبیع الخز بالحتشام * او من یبیع البرد فی المنام
و کلهم فی الحکم کالبزاز * فاحکم بما قد قیل باحتزاز
رؤیة بیاع الحنطة ئ الدقیق و الشعیر و سایر الحبوب
