به و فیها المتناقض و المتخالف و دلالة المنطوق و المفهوم و المجاز و الحقیقة و معلوم احتیاج ذلک الی تمییز مثلا ما تعریف العام و ما صیغة و کذا الخاص و ما شرط العمل بالعام
انجام
لکنه لا ینافی ما اعتبره العلاقة و غیره حتی انه قال فی یب الموضوع له یکلی معنی تشتد الحاجة الی التعبیر عنه وجب فی الحکمة وضع لفظ باذائه لوجود القدرة و الداعی و انتفاء الصارف و ما عداه لا یجب و الالف ما لا یتناهی من الالفاظ و لان انواع
تعالی و علم و علم الرؤیا بمنزلة قال یتفال به و روی عن أبي یوسف انه سئل عن مسئلة الرؤیا فقال أبو یوسف [...] حتی نفرغ من امر الیقظته و روی عن محمد بن سیرین انه ربما کان یقص علی القاص الرؤیا فیقول اتق الله فی الیقظة
انجام
فرغ منه یحمد الله تعالی و لا ینبغی ان یرفع صوته بالحمد الا ان یکون جلساؤه قد فرغوا من الاکل لان فی رفع الصوت منعهم عن الاکل و یستحب ان یبدا فی الطعام فی الملح و یختم به فان ذلک من السنة و یقال
رایت بعض الناس قد توهم من قول عرج علی کتبان طی معنی غیر المعنی المشهور المستفاد من اللفظ المذکور و رایته یقراه بالسین زاعما معنی ذکره یشین مکثرا من ذکره هائما بفکره فقلت له یا هذا هل تدری ماذا یکون معناه حینئذ
انجام
و هذا البعض الذی هو السبب لهذه الخراعات قد مات فانه قد قضی [...] و له غفر و اما السبب فی مقولة الذکر المستقبح الذکر فانه ینتظر اصلح الله حالنا و حاله و جعل الی الخیر سألنا و سأله امین و الحمدلله رب العالمین
و للاخ سهم مضروب فی اثنین اثنان و للاخوین من الام من المسئلة الثانیة سهمان مضروبان فی وقف ترکة المیت الثانی و هو واحد [...ه اثنین و للاختین اربعة فی واحدتمکن اربعة لکل اخت
انجام
و هی قسمة الثوب فجمیع ما خلف المیت عشرین درهما قیمة الثوب فان قیل اخذ بعض الورثة نصیبة [...] کانت [...] فانظرکم سهام الاخد فان کان سهما واحدا فاضرب جمیع ما
شرحی است بر منظومه ای در علم حدیث ، شارح در دیباچه سراینده منظومه را از دوستان خود و بنام البیبانی یاد کرده ، در منابع نیز فقط به (منظومه البیبانی) اکتفا شده و بیش از این درباره ناظم توضیحی داده نشده ، احتمال میرود ناظم بدر الدین یوسف بیبانی مراکشی درگذشته 1279ق. باشد که در میان آثار او چند منظومه وجود دارد یا فرزند او بدر الدین محمد بن یوسف بیبانی درگذشته 1354ق. باشد در میان آثار وی نیز منظومه ای در مصطلح حدیث بنام (القصیده الغرامیه فی المصطلحات الحدیثیه) در منابع یاد شده.
مؤلف
عبدالهادي نجا بن رضوان نجا بن محمد الابیاري المصري
اما بعد فالمفهوم علی قسمین موافقته و هو ما کان الحکم فی المفهوم موافقا للمنطوق بل فی المفهوم اقوی منه فی المنطوق کتحریم الضرب المستفاد بالطریق الاوفی من تحریم التافیق فی قوله
انجام
دلت بسببها علی الاسحباب و الکراهة فهو لا یقتضی عمل ما لا قرینة فیه علی ذلک و هل هو الا قیاس مع وجود الفارق و الا فهو عین المتنازع فیه فلا یتم الاستدلال و الله بحقیقته [...]
باب احکام النون الساکنة و التنوین اعلم رحمک الله ان القراء اجمعوا علی ادغام النون الساکنة و التنوین فی اللام و الرا بغیر غنة مثال ادغام النون الساکنة فی اللام
انجام
الیاء مجهورة رخوة مستفلة منفخة مصمته و فیها مد و لین و سکون و للحروف صفات غیر هذه اعرضنا عنها مخافة التطویل و فی هذا القدر کفایة
[افتاده] اذا استعملت فی النکاح لان العرض فلیجب بنفسه یصیر بمنزله هبه فی ید الموهوب له فیوجب الملک بنفسها و اعلم ان ما ذکره المص من الاتصال بین حکمی الهبه و النکاح یکون احدهما سببا للاخر
انجام
و اقتحمت له موارد السهو فی ظلم الدیا بردود عتب فی بغیه الدعه و لذیذ الکوی . عند الصباح یحمد القوم السری و الحمد لله علی نعمه العظام و منحه الجسام و الصلوه علی نبیه محمد و آله و اصحابه
